غزلیات سعدی

1. دوش در صحرای خلوت گوی تنهایی زدم
2. بر سر آنم که پای صبر در دامن کشم
3. ساقیا می ده که ما دردی کش میخانه‌ایم
4. برخیز تا به عهد امانت وفا کنیم
5. اگر لذت ترک لذت بدانی
6. یاری آنست که زهر از قبلش نوش کنی
7. اگر خدای نباشد ز بنده‌ای خشنود
8. ره به خرابات برد، عابد پرهیزگار
9. گناه کردن پنهان به از عبادت فاش
10. هر که با یار آشنا شد گو ز خود بیگانه باش
11. گر مرا دنیا نباشد خاکدانی گو مباش
12. صاحبا عمر عزیزست غنیمت دانش
13. عمرها در سینه پنهان داشتیم اسرار دل
14. ما قلم در سر کشیدیم اختیار خویش را
15. غافلند از زندگی مستان خواب
16. مقصود عاشقان دو عالم لقای تست
17. درد عشق از تندرستی خوشترست
18. منزل عشق از جهانی دیگرست
19. آن را که جای نیست همه شهر جای اوست
20. به جهان خرم از آنم که جهان خرم ازوست
21. تن آدمی شریف است به جان آدمیت
22. صبحدمی که برکنم، دیده به روشناییت
23. اگرم حیات بخشی و گرم هلاک خواهی
24. دیگر به کجا می‌رود این سرو خرامان
25. عهد کردیم که بی دوست به صحرا نرویم
26. ما در خلوت به روی خلق ببستیم
27. خطا کردی به قول دشمنان گوش
28. ما در این شهر غریبیم و در این ملک فقیر
29. آن کیست که می‌رود به نخجیر
30. خفتن عاشق یکیست بر سر دیبا و خار
31. مرا چو آرزوی روی آن نگار آید
32. آن نه عشقست که از دل به دهان می‌آید
33. ای ساربان آهسته رو کآرام جانم می‌رود
34. آن به که نظر باشد و گفتار نباشد
35. با کاروان مصری چندین شکر نباشد
36. شب عاشقان بی‌دل چه شبی دراز باشد
37. هشیار کسی باید کز عشق بپرهیزد
38. هر آن ناظر که منظوری ندارد
39. زان گه که بر آن صورت خوبم نظر افتاد
40. خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست
41. دردیست درد عشق که هیچش طبیب نیست
42. مشنو ای دوست که غیر از تو مرا یاری هست
43. بیا بیا که مرا با تو ماجرایی هست
44. شادی به روزگار گدایان کوی دوست
45. ز حد گذشت جدایی میان ما ای دوست
46. سلسله موی دوست حلقه دام بلاست
47. اگر مراد تو ای دوست بی مرادی ماست
48. صبح می‌خندد و من گریه کنان از غم دوست
49. بر من که صبوحی زده‌ام خرقه حرامست
50. دیده از دیدار خوبان برگرفتن مشکلست
51. هر کسی را نتوان گفت که صاحب نظرست
52. از هر چه می‌رود سخن دوست خوشترست
53. چه کند بنده که گردن ننهد فرمان را
54. وقتی دل سودایی می‌رفت به بستان‌ها
55. ساقی بده آن کوزه یاقوت روان را
56. وه که گر من بازبینم روی یار خویش را
57. روی تو خوش می‌نماید آینه ما
58. اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
59. ز اندازه بیرون تشنه‌ام ساقی بیار آن آب را
60. مشتاقی و صبوری از حد گذشت یارا
61. با جوانی سرخوشست این پیر بی تدبیر را
62. دوست می‌دارم من این نالیدن دلسوز را

گزیده ای از اشعارسعدی 

از در درآمدی و من از خود به درشدم
گفتی کز این جهان به جهان دگر شدم

گوشم به راه تا که خبر می‌دهد ز دوست
صاحب خبر بیامد و من بی‌خبر شدم

چون شبنم اوفتاده بدم پیش آفتاب
مهرم به جان رسید و به عیوق برشدم

گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق
ساکن شود بدیدم و مشتاقتر شدم

دستم نداد قوت رفتن به پیش یار
چندی به پای رفتم و چندی به سر شدم

تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم
از پای تا به سر همه سمع و بصر شدم

من چشم از او چگونه توانم نگاه داشت
کاول نظر به دیدن او دیده ور شدم

بیزارم از وفای تو یک روز و یک زمان
مجموع اگر نشستم و خرسند اگر شدم

او را خود التفات نبودش به صید من
من خویشتن اسیر کمند نظر شدم

گویند روی سرخ تو سعدی چه زرد کرد
اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر شدم

اشعارکوتاه سعدی

چنان به موی تو آشفته‌ ام به بوی تو مست
که نیستم خبر از هر چه در دو عالم هست

******

تا خیال قد و بالای تو در فکر منست
گر خلایق همه سروند چو سرو آزادم

******

گر فلاطون به حکیمی مرض عشق بپوشد
عاقبت پرده برافتد ز سر راز نهانش

******

من چرا دل به تو دادم که دلم می‌شکنی
یا چه کردم که نگه باز به من می‌ نکنی

دل و جانم به تو مشغول و نظر در چپ و راست
تا ندانند حریفان که تو منظور منی

دیگران چون بروند از نظر از دل بروند
تو چنان در دل من رفته که جان در بدنی

******

شعر سعدی در مورد عشق

دوست دارم که بپوشی رخ همچون قمرت
تا چو خورشید نبینند به هر بام و درت

جرم بیگانه نباشد که تو خود صورت خویش
گر در آیینه ببینی برود دل ز برت

جای خنده‌ست سخن گفتن شیرین پیشت
کآب شیرین چو بخندی برود از شکرت

راه آه سحر از شوق نمی‌یارم داد

تا نباید که بشوراند خواب سحرت